Tyrystory ...

Wstęp

Cykl ten składa się z:

1. Tyrystor a dynistor (ten dokument teraz czytasz)
2. Triak a diak
3. Podsumowanie (metody załączania) oraz
4. Objaśnienie ważniejszych oznaczeń

Zakładam, że znasz choć trochę działanie diody, wiesz co to charakterystyka prądowo-napięciowa ...

Dynistor, tyrystor

Dynistor

Ma on strukturę czterowarstwową analogiczną do tyrystora (patrz niżej), ale bez wyprowadzonej bramki.

Jak widać na powyższym rysunku składa się on z aż trzech złącz p-n (dioda 1), n-p (dioda 2) i znów p-n (dioda 3). Aby dynistor mógł przewodzić potencjał na anodzie musi być większe od potecjału katody (mamy już spolaryzowane dwie diody w kierunku przewodzenia - 1 i 2 - stan blokowania). Ale załączenie dynistora następuje dopiero po gwałtownym wzroście napięcia pomiędzy anodą a katodą - du/dt(przewodzenie) lub przez przekroczenie napięcia włączenia. Jeśli potecjały są odwrotne tzn. katody większy od anody to dynistor jest w stanie zaporowym. Charakterystyka jest analogiczna jak dla tyrystora tylko, że tu nie włączamy go kiedy chcemy ... załącza się sam. Jeśli koniecznie chcesz to zobacz jego charakterystykę choć jak wcześniej wspomniałem jest analogiczna do poniżej przedstawionej charaktertystyki tyrystora.

Tyrystor (klasyczny, prostownikowy - SCR z ang. silicon controlled rectifier)

Tyrystor możemy załączyć impulsem bramkowym, ale tylko gdy jest prawidłowo spolaryzowany (anoda:+ katoda:-). Oczywiście może załączyć się także jak dynistor przy dużych du/dt - skokach napięcia między anodą a katodą. Jednak takiego załączania unikamy (w końcu chcemy sterować). Metoda przekroczania napięcia przełączenia (w dynistorze napięcie włączenia) jest niedopuszczalna - może nastąpić trwałe uszkodzenie elementu! (spalenie! - patrz podsumowanie)

Załączenie tyrystora jak wcześniej wspomniałem następuje przy odpowiedniej polaryzacji i podaniu dodatniego względem katody impulsu bramkowego. Im mniejsze jest napięcie między anodą a katodą, tym większy musi być prąd bramki. Wyłączenie tyrystora następuje przy obniżeniu napięcia anoda-katoda lub spadku wartości przepływającego prądu poniżej I_H - prądu podtrzymania.

Zobacz również: objaśnienie ważniejszych oznaczeń

Jeśli znasz tranzystory bipolarne to może ten schemat zastępczy pomoże zrozumieć Ci zasadę działania:

W stanie spoczynkowym oba traznystory są zatkane (nie przewodzą). Po wciśnięciu przycisku pojawi się prąd bazy - otworzy się tranzystor npn. Prąd jego kolektora spowoduje otwarcie tranzystora pnp. Z kolei prąd kolektora pnp popłynie do bazy npn - podtrzymując jego otwarcie, po puszczeniu przycisku.
Wystarczy więc podać nawet krótki impuls na bramkę, aby otworzyć element na stałe. Układ będzie przewodził aż do zaniku lub zmiany polaryzacji napięcia zasilającego.

Diak, triak

Diak jest symetrycznym dynistorem, czyli może przewodzić w obu kierunkach. Analogicznie triak jest symetrycznym tyrystorem.

C